Aktywność fizyczna a jakość nasienia
Autor: Dr hab. n. med. Renata Walczak–Jędrzejowska
Palenie papierosów a jakość nasienia

Palenie papierosów przez mężczyzn związane jest często z obniżeniem jakości nasienia. Zarówno liczba plemników, jak i odsetek plemników ruchliwych, ulegają obniżeniu u mężczyzn wypalających 10–20 papierosów dziennie, a efekt ten znacznie się nasila przy wypalaniu powyżej 20 papierosów dziennie. Z kolei obniżenie odsetka plemników o prawidłowej budowie jest już widoczne przy wypalaniu 1–10 papierosów dziennie. W plemnikach palaczy obserwuje się także upośledzenie procesów niezbędnych dla prawidłowego przebiegu zapłodnienia komórki jajowej. Z kolei w nasieniu występuje wzrost stężenia wolnych rodników oraz zmniejszenie stężenia czynników antyoksydacyjnych, co wywołuje stres oksydacyjny a w konsekwencji uszkodzenia budowy i czynności plemników. Co więcej, u palaczy obserwuje się zwiększoną liczbę krwinek białych (leukocytów) w nasieniu, które są największym źródłem wolnych rodników tlenowych. Wykazano także niekorzystny wpływ tzw. papierosów elektronicznych na męską płodność.
Alkohol a płodność męska
Nałogowe picie alkoholu ma u mężczyzn niekorzystny wpływ na gospodarkę hormonalną oraz jakość nasienia.
Nadmierne, częste picie alkoholu (40–80 g czystego etanolu / dzień) związane jest z obniżeniem stężenia testosteronu oraz wzrostem stężenia estradiolu, gonadotropin (FSH i LH). W nasieniu obserwuje się zmniejszenie liczby plemników oraz odsetka plemników ruchliwych i z prawidłową budową. W tkance jądra nałogowych alkoholików często występuje zahamowanie procesu spermatogenezy. Alkoholizm jest także związany z zaburzeniem czynności wątroby, co prowadzi m.in. do zaburzeń w przemianach i działaniu hormonów płciowych.
Niskie i umiarkowane spożycie alkoholu (ok. 80 g czystego etanolu / tydzień) w okresie 7 dni przed badaniem nasienia w okresie ostatniego miesiąca nie ma większego wpływa na jakość nasienia. Natomiast nawykowe, codzienne spożywanie alkoholu w ilości >50 g czystego etanolu / dzień wiąże się ze zmniejszeniem liczby plemników oraz wzrostem odsetka plemników o nieprawidłowej budowie.

Alkohol może wywierać swój niekorzystny wpływ na męski układ rozrodczy m.in. poprzez negatywny wpływ na wydzielanie GnRH, FSH, LH oraz testosteronu, a także uszkodzenie komórek jądra, co skutkować może zaburzeniami wytwarzania i dojrzewania plemników. Nawykowe picie alkoholu powoduje także obniżenie aktywności enzymów biorących udział w wytwarzaniu testosteronu i, podobnie jak palenie papierosów, powoduje stres oksydacyjny w nasieniu na skutek obniżenia aktywności czynników antyoksydacyjnych oraz wzrostu koncentracji leukocytów w nasieniu.
Narkotyki
Rekreacyjne stosowanie narkotyków, w tym palenie marihuany, wpływa niekorzystnie na męską płodność.
Dochodzi tutaj do obniżenia stężenia gonadotropin oraz testosteronu we krwi, obniżenia liczby plemników w nasieniu oraz zaburzenia ich ruchliwości, a także zaburzenia reakcji związanych z zapłodnieniem komórki jajowej.